Page 28 - Most Final -Ombudsman Yayını -29 Jan 2021

Ermenistan, Avusturya, Bosna Hersek, Bulgaristan Cumhuriyeti, Estonya,
Yunanistan, Litvanya, Malta, Kuzey Makedonya, Polonya, Portekiz, Rusya
Federasyonu, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya ve İspanya.
Kamu Denetçisinin seçilmesi ve atanması

İlke 3
Ombudsmanın seçilme ve atanma süreciyle ilgili olan ve bağımsızlığı
teşvik etmek için tasarlanmış yasal hükümlere bir örnek, Belçika’da
görülebilir. Belçika Federal Ombudsmanlık mevzuatı, Ombudsman görevi
için başvuru yapmak üzere adaylara açık bir davet gönderilmesi
sonrasında, Ombudsmanlık Temsilciler Meclisi tarafından atanmasını şart
koşmaktadır. Ombudsman olarak atanabilmek için, adayın sicilinin
kusursuz olması, devletin Kamu Hizmet dairelerinde 1. düzey görevlerde
bulunmaya imkân tanıyan bir öğrenim derecesine sahip olması ve idare
hukuku alanında veya sosyal alanlarda en az beş yıllık ilgili mesleki
deneyime sahip olması gerekir. Herkese açık olan işe alım sürecine,
yasama organı tarafından atamaya ve Ombudsman rolüne uygunluğa ek
olarak, görev sahibinin bağımsızlığı, kendisine görev güvencesi
sağlanarak temin edilmektedir. Bu nedenle, Belçika Ombudsman
mevzuatında, Ombudsmanın bağımsız olmasını ve yetki alanı dâhilinde
yürüttüğü faaliyetler nedeniyle görevden alınamayacağı öngörülmektedir.
İnsan Hakları Komiserinin hastalık nedeniyle görevlerini yerine
getirememe gibi sınırlı gerekçelerle görevden alınabileceği Polonya gibi
diğer yargı alanlarında da benzer yasal hükümler mevcuttur.

Ombudsmanlık kurumunun bağımsızlığını teşvik etmek için yaygın olarak
kullanılan bir başka önlem, atama sonrasında diğer görevlerden istifa
edilmesi ve çıkar çatışması yaratan durumlardan feragat etme gerekliğidir.
Örneğin Macaristan Temel Haklar Komiserliğinin mevzuatında, Komiserin
yetki alanının, kazanç getiren diğer herhangi bir istihdam veya görevi
kapsayamayacağına dair bir hüküm bulunmaktadır. Ayrıca, söz konusu
makama atanacak kişinin, Komiser olarak seçilmeden önceki dört yıl içinde
çeşitli siyasi veya kamu görevlerinde bulunmamış olması da şart
koşulmaktadır. Mevzuat hükümleri ayrıca, hükûmetin Ombudsmanlık
görevini boş bırakmak suretiyle Kurumun etkinliğini ortadan kaldırma
ihtimalini en aza indirmeye çalışmaktadır. Örneğin Çek Cumhuriyeti’ndeki
Kamu Hakları Savunucusu mevzuatında, yeni Kamu Hakları
Savunucusunun seçiminin söz konusu makamda görev yapan bir önceki
kişinin görev süresi dolmadan önce yapılması gerektiği, makamın görev
süresinden önce boşalması hâlinde ise 60 gün içerisinde bir seçim
yapılması gerektiği ifade edilmektedir.

27